عراقچی: به گفت و گوهای غیر مستقیم با آمریکا خوش بینی محتاطانه داریم
سید عباس عراقچی، از چهره‌های باسابقه در سیاست خارجی ایران، در اظهاراتی تازه اعلام کرد که جمهوری اسلامی نسبت به گفت‌وگوهای غیرمستقیم با آمریکا، دیدگاهی مبتنی بر "خوش‌بینی محتاطانه" دارد. او در عین حال تأکید کرده که تجربه‌های گذشته و رفتارهای متناقض واشنگتن، مانع از آن است که این خوش‌بینی به اعتماد کامل منجر شود.
در فضایی که روابط تهران و واشنگتن هنوز پرتنش و در هاله‌ای از ابهام است، صحبت‌های عراقچی درباره امکان از سرگیری ارتباطات غیرمستقیم، نگاه‌ها را به آینده‌ای امیدوارانه اما محتاط جلب کرده است. او می‌گوید: «نه آن‌قدر بدبینیم که بگوییم هیچ راهی نیست، نه آن‌قدر خوش‌بین که گمان کنیم آمریکا تغییر اساسی کرده است.»
مذاکره غیرمستقیم یعنی چه؟
گفت‌وگوهای غیرمستقیم، به‌معنای مذاکره از طریق واسطه‌هایی همچون اتحادیه اروپا، قطر یا عمان است. ایران و آمریکا، بدون نشستن پشت یک میز، پیام‌های خود را منتقل می‌کنند. این مدل از ارتباطات معمولاً زمانی استفاده می‌شود که دو طرف هنوز برای گفت‌وگوی رو در رو آمادگی ندارند، اما می‌خواهند دیپلماسی را کاملاً رها نکنند.
چرا خوش‌بینی "محتاطانه" است؟
عبارت «خوش‌بینی محتاطانه» دقیقاً نقطه تعادل بین امید و تجربه تلخ گذشته است. عراقچی تأکید دارد که ایران، به دلیل نقض‌های مکرر تعهدات از سوی آمریکا – از جمله خروج ناگهانی از برجام در سال ۲۰۱۸ – به‌راحتی به هیچ روندی اعتماد نمی‌کند. با این حال، تغییر لحن آمریکا و پیام‌هایی که از کانال‌های دیپلماتیک می‌رسد، این سیگنال را می‌دهد که شاید امکان باز شدن روزنه‌هایی برای تفاهم وجود داشته باشد.
چه موضوعاتی روی میز است؟
در این گفت‌وگوهای غیرمستقیم، موضوعات کلیدی شامل کاهش تحریم‌ها، گام‌های عملی برای احیای برجام، تضمین‌های بلندمدت و تعیین سطح غنی‌سازی اورانیوم است. ایران بارها اعلام کرده تا زمانی که تضمین‌های عملی دریافت نکند، حاضر به انجام تعهدات بیشتر نیست.
نقش اروپا، چین و کشورهای منطقه
عراقچی در سخنان خود اشاره کرد که نقش واسطه‌ها در موفقیت این گفت‌وگوها حیاتی است. او گفت: «بدون نقش‌آفرینی کشورهایی مثل عمان، قطر یا حتی اتحادیه اروپا، این روند بسیار دشوار خواهد بود. ما با همه آن‌ها در تماس هستیم و گفت‌وگوها ادامه دارد.» چین و روسیه نیز به‌عنوان اعضای اصلی مذاکرات هسته‌ای، نقش مهمی در شکل‌دهی به فضای سیاسی دارند.
تغییر تاکتیک آمریکا یا چرخش استراتژیک؟
یکی از سؤالاتی که تحلیلگران مطرح می‌کنند این است که آیا سیگنال‌های تازه از سوی آمریکا، نشانه تغییر جدی در سیاست آن کشور است، یا صرفاً تاکتیکی برای مدیریت بحران‌های داخلی و بین‌المللی. عراقچی به‌وضوح گفت: «ما نشانه‌هایی می‌بینیم، اما کافی نیست. تغییر رفتاری باید با اقدامات واقعی همراه باشد.»
چشم‌انداز توافق جدید؟
در شرایطی که بحران اقتصادی در ایران تشدید شده و مردم زیر فشار تحریم‌ها هستند، هر نوع پیشرفت در دیپلماسی می‌تواند خبری خوب باشد. عراقچی اما با تأکید بر تجربه‌های قبلی گفت: «ما برای توافق عجله نداریم، اما برای مردم، به‌دنبال راهی برای کاهش فشارها هستیم. اگر آمریکا واقعاً آماده بازگشت به تعهداتش باشد، راه باز است.»
مردم چه انتظاری دارند؟
از نگاه افکار عمومی در ایران، سال‌هاست که مذاکره و توافق به امیدی برای بهبود معیشت بدل شده. اما با شکست‌های گذشته، این امیدها با تردید همراه شده‌اند. عراقچی تلاش دارد با سخنان حساب‌شده، نه در دل مردم ناامیدی بکارد و نه امیدی واهی بدهد. به همین دلیل است که واژه «محتاطانه» در کنار «خوش‌بینی»، کلیدواژه سیاست فعلی ایران است.
نتیجه‌گیری: چراغ دیپلماسی خاموش نشده، اما جاده هنوز مه‌آلود است
اظهارات عراقچی نشان می‌دهد که ایران همچنان دیپلماسی را به‌عنوان یک مسیر باز نگه داشته، اما این مسیر قرار نیست بدون حساب و کتاب طی شود. مذاکره، به‌ویژه با کشوری مثل آمریکا، نیاز به عقلانیت، تجربه و اعتمادسازی دوطرفه دارد. در شرایط کنونی، آنچه بیشتر از همه اهمیت دارد، صداقت در موضع‌گیری و اجرای تعهدات است – نه فقط حرف‌های قشنگ روی کاغذ.
دیدگاه تان را بنویسید