قوانین جدید ارث در سل 1402 اعلام شد | شرایط ارث بردن نوه از پدر بزرگ و مادربزرگ چیست؟

شرایط ارث بردن نوه از مادربزرگ و یا پدربزرگ یکی از سؤالاتی است که توسط بسیاری از افراد پرسیده می‌شود. بعضاً نیز ممکن است جواب درست و دقیقی برای آن پیدا نکنید. بسیاری از افراد علاقه دارند بدانند که اگر پدربزرگ یا مادربزرگ یک خانواده فوت کند، آیا به نوه‌های او نیز ارثی خواهد رسید یا خیر. ما در ادامه در خصوص شرایط و نحوه ارث بردن از پدربزرگ و مادربزرگ به‌صورت کامل صحبت خواهیم کرد.

زمانی که فردی فوت می‌کند به افرادی که از سمت او به آن‌ها ارث می‌رسد، وراث می‌گویند؛ اما این افراد دارای طبقه‌بندی‌هایی هستند. درواقع این طبقه‌بندی‌ها، اولویت آن‌ها را مشخص می‌کند. اگر بخواهیم به‌صورت ساده این سؤال را پاسخ دهیم که شرایط ارث بردن نوه از مادربزرگ یا پدربزرگ چیست، باید بگوییم که به این نکته بستگی دارد که نوه در چه طبقه‌ای قرار می‌گیرد.

درصورتی‌که در طبقه اول وراث، شخصی در قید حیات نباشد ارث به طبقه بعدی می‌رسد. همین قانون برای طبقه بعدی نیز حکم‌فرماست؛ بدان معنی که اگر در طبقه اول و دوم نیز کسی در قید حیات نباشد نوبت به وراث طبقه سوم می‌رسد. حال اجازه دهید تا شما را با طبقات مختلف وراث آشنا کنیم تا ببینیم که نحوه ارث بردن نوه از پدربزرگ چگونه خواهد بود:

بنر

طبقه اول وراث

درجه اول؛ پدر و مادر و فرزندان، درجه دوم: نوه‌ها و نتیجه‌ها

طبقه دوم

درجه اول: پدربزرگ یا مادربزرگ، برادر و یا خواهر، درجه دوم: فرزندان برادر یا خواهر

طبقه سوم

درجه اول: عمه‌ها، عموها، دایی‌ها و خاله‌ها، درجه دوم: فرزندان هرکدام از این موارد

بیشتر بخوانید : بهترین وکیل طلاق توافقی در تهران و کرج

نحوه ارث بردن نوه از پدربزرگ و یا مادربزرگ

حال که شما به‌صورت کامل با طبقه‌بندی وراث آشنا شدید، می‌خواهیم تمامی شرایط ارث بردن نوه از مادربزرگ و یا پدربزرگ را برای شما تشریح کنیم. همان‌طور که پیش‌ازاین نیز گفته شد درصورتی‌که در طبقه اول وراث، کسی در قید حیات باشد اجازه نمی‌دهد تا ارث به افراد طبقه بعدی برسد. بااین‌وجود درصورتی‌که مادربزرگ و یا پدربزرگ یک خانواده دارای فرزندی، خواه پسر خواه دختر، باشد تمامی ارثیه او بین همین فرزند یا فرزندان زنده، تقسیم خواهد شد.

این بدان معنی است که ارثی به نوه‌ها از سوی پدربزرگ یا مادربزرگی که دارای فرزند زنده‌ای است نخواهد رسید. این موضوع شاید برای شما کمی قابل‌باور و مشخص باشد؛ اما مسئله اصلی و مشکل اساسی در ارث بردن نوه از پدربزرگ در جای دیگری قرار دارد.

نوه‌ای که پدر یا مادر او زودتر از پدربزرگ یا مادربزرگ فوت شده است، چگونه ارث می‌برد؟

دقیقاً مشکل در همین‌جا ظهور پیدا می‌کند. درواقع نوه‌ها این سؤال را مطرح می‌کنند که اگر پدر یا مادر ما، به‌عنوان فرزند پدربزرگ یا مادربزرگ و کسی که از او ارث می‌برد، زودتر از آن‌ها فوت کند تکلیف سهم‌الارث او چه خواهد شد. در پاسخ باید بگوییم که طبق قانون، شرط دریافت ارث این است که در زمان تقسیم، فرد زنده باشد.

طبق این قانون درصورتی‌که فرد در زمان فوت کسی که قرار است از او ارث ببرد، زنده نباشد هیچ سهمی به او تعلق نخواهد گرفت. پس، نوه درصورتی‌که پدر یا مادر خود را زودتر از پدربزرگ و یا مادربزرگ خود از دست بدهد و درعین‌حال، پدربزرگ و مادربزرگ دارای فرزندان زنده‌ای باشند نمی‌تواند هیچ‌گونه ادعایی در خصوص حق خود یا حق پدر یا مادر فوت شده خود، داشته باشد.

البته همان‌طور که گفتیم ارث بردن نوه از مادربزرگ و پدربزرگ امکان‌پذیر نیست. این در حالی است که این افراد در زمان فوتشان دارای فرزند و یا فرزندان، چه پسر و چه دختر، در قید حیات هستند. پس یکی از شرایط ارث بردن نوه از مادربزرگ و یا پدربزرگ این است که این افراد در زمان فوتشان، هیچ فرزند در قید حیاتی نداشته باشند. در این صورت نوه می‌تواند از پدربزرگ یا مادربزرگ خود ارث ببرد.

شرایط ارث بردن نوه از مادربزرگ و یا پدربزرگ چیست؟

شرایط ارث بردن نوه از مادربزرگ و یا پدربزرگ

بااین‌وجود سؤال دیگری که پیش می‌آید این است که اگر پدربزرگ یا مادربزرگی فوت کند و تمامی فرزندان او نیز در زمان فوت او در قید حیات نباشند، شرایط ارث بردن نوه از پدربزرگ یا مادربزرگ چیست؟ در این صورت طبق قانون، هر اولاد، یعنی نوه، بر اساس نسل ارث خواهد برد. به‌بیان‌دیگر، پسر بر اساس پسر بودن خود و دختر بر اساس دختر بودن خود، ارث خواهد برد. در این حالت هر پسر، دو برابر دختر سهم‌الارث دریافت می‌کند.

گروه وکلای هوداد، تنها راه ممکن برای رسیدن به نتیجه

درصورتی‌که هرگونه مشکل حقوقی در سر راه شما قرار گرفت می‌توانید از تمامی خدمات گروه وکلای هوداد استفاده کنید. این موسسه آماده است تا با تکیه‌بر بهترین وکیل انحصار وراثت خود، تمامی مشکلات حقوقی شما را در اسرع وقت برطرف کند.

نتیجه‌گیری

شرایط ارث بردن نوه از مادربزرگ و یا پدربزرگ یکی از مهم‌ترین سؤالات مراجعه‌کنندگان به دفاتر حقوقی است. درصورتی‌که با دانستن این نکته که در درجه اول، فرزندان از پدر و مادر ارث می‌برند می‌توان این مشکل را برطرف کرد. به‌بیان‌دیگر، درصورتی‌که در پدربزرگ یا مادربزرگ دارای فرزند یا فرزندان، چه پسر و یا دختر، در قید حیات است، به نوه‌ها ارثی نخواهد رسید. یکی از شرایط ارث بردن نوه از مادربزرگ این است که در زمان فوت مادربزرگ، هیچ فرزند در قید حیاتی وجود نداشته باشد.

برای ارتباط با وکلای پایه یک دادگستری در امور ارث به سایت هوداد sitevakil.com مراجعه نمایید.

ارث بردن نوه از مادربزرگ

برای اینکه نوه‌ها ارث ببرند باید فرزندی از پدربزرگ یا مادربزرگی که فوت کرده باقی نمانده باشد و این یک قاعده کلی است. درصورتی‌که فرزندی از متوفی باقی‌مانده باشد میراث به فرزند خواهد رسید و نوه‌ها حتی اگر از فرزندی دیگر باشند میراثی نخواهند برد.

همچنین ذکر این نکته لازم و ضروری است: از آنجایی که شرط ارث بردن رابطه خونی است، فرزندخوانده از پدر کسی که حضانت او را قبول کرده است ترکه‌ای نخواهد برد.

البته پدربزرگ می‌تواند در وصیت‌نامه برای نوه خوانده سهمی مطابق با حداکثر یک‌سوم اموال را در نظر بگیرد؛ اما اگر وصیت‌نامه‌ای در کار نباشد نوه خوانده سهمی از مادربزرگ یا پدربزرگ نخواهد برد.

نحوه ارث بردن نوه از مادربزرگ اینگونه است که اگر مادربزرگ فرزندی نداشته باشد و فرزند یا فرزندان قبل از او فوت کرده باشند نوه از او ارث خواهند برد. نوه دختری یا نوه پسری فرقی ندارد؛ هر کدام به‌اندازه سهم مادر یا پدر خود از مادربزرگ میراث خواهند برد.

آیا نحوه تقسیم ارث بین نوه‌های دختری و پسری با هم متفاوت است؟

نوه اگر دختر یا پسر باشد در تقسیم میراث فرقی نخواهد کرد؛ بلکه آن‌ها به‌اندازه سهم پدر یا مادر خود میراث دریافت می‌کنند. یعنی اگر مادربزرگ یا پدربزرگ فوت کند و قرار باشد ترکه (اموال بر جای مانده) او بین نوه‌ها تقسیم شود به نوه‌ای که مادر او فرزند متوفی بوده است نصف سهم یک نفر و به نوه‌ای که پدر او فرزند متوفی بوده است سهم یک نفر کامل خواهد رسید، حال فرقی نمی‌کند که این نوه‌ها دختر باشند یا پسر، در کل هر کدام به‌اندازه سهم والدین خود ارث می‌برند.

ماده ۹۱۱ قانون مدنی به‌صراحت در این باره بیان می‌دارد: هرگاه میت، اولادی بلاواسطه نداشته باشد، اولاد اولاد او قائم مقام اولاد بوده و بدین‌طریق جزء میراث‌خوار طبقه اول محسوب و با هر یک از ابوین که زنده باشد سهم می‌برد.

‌تقسیم ارث بین اولاد اولاد بر حسب نسل به عمل می‌آید؛ یعنی هر نسل حصه کسی را می‌برد که به‌توسط او به میت می‌رسد؛ بنابراین اولاد پسر دوبرابر اولاد دختر ارث می‌برند. در تقسیم بین افراد یک نسل پسر دوبرابر دختر ارث می‌برد.

در پاسخ به این سوال که معنی ارث چیست؟ باید گفت که دو معنی برای تعریف قانونی ارث وجود داشته:  در معنای اول، یعنی انتقال قهری دارایی فرد فوت شده به ورثه (توارث) و در معنای دوم، مالی است که بعد از فوت شخص به بازماندگان او تعلق می گیرد.  تقسیم ارث در حقوق کشور ما با رعایت طبقات و درجات ارث می باشد. 

برای مشاوره ارث و احکام آن

هنگامی که فردی می میرد، یکی از مسایل مهمی که در رابطه با فوت وی مطرح می شود، بحث اموال و دیون باقی مانده از وی می باشد. چرا که در غالب موارد ، بعد از فوت فرد ، افراد متعددی برای به ارث بردن اموال وی وجود داشته که سهم ارث آن ها متفاوت بوده و برخی ممکن است مانع ارث بردن برخی دیگر شوند.

این مسایل، اغلب باعث ایجاد اختلاف میان وراث شده و روند تقسیم ارث را با مانع جدی مواجه می سازد. این اختلافات اغلب به محاکم کشیده شده و حتی تا سال ها به طول می انجامد. به همین دلیل است که حجم وسیعی از پرونده های موجود در محاکم حقوقی در کشور ما را پرونده های مرتبط با ارث تشکیل می دهند.

این در حالی است که اگر وارثان یک فرد به حقوق قانونی خود در رابطه با سهم الارث واقف باشند، از بسیاری از اختلافات جلوگیری خواهد شد. به همین دلیل در این مقاله، به این سوال پاسخ می دهیم که ارث چیست؟ و  تعریف قانونی ارث و توارث را ارائه داده؛ سپس، نحوه تقسیم کردن ارث و موانع ارث را توضیح خواهیم داد.

ارث چیست

حقوق در هر کشوری به شاخه های متعددی تقسیم می شود که برخی از مهم ترین این شاخه ها عبارتند از: حقوق جزایی، حقوق مدنی، حقوق تجاری و حقوق اداری. یکی از مسایلی که در حقوق مدنی مورد بررسی قرار می گیرد، حقوق ارث و قواعد مربوط به آن می باشد. اولین سوالی که در رابطه با حقوق ارث مطرح می شود آن است که منظور از ارث چیست؟ 

در پاسخ به سوال ارث چیست؟ باید گفت که در حقوق ارث، این واژه دارای دو معنی می باشد:

در معنای اول، ارث عبارت است از جریان و روند انتقال قهری دارایی فرد فوت شده به ورثه او که با فوت آغاز گردیده و پس از پرداخت و خارج کردن دیون و بدهی های متوفی، به مرحله نهایی می رسد. این معنی از ارث که مترادف تعریف قانونی توارث بوده، در ماده 867 قانون مدنی مورد پیش بینی قرار گرفته که مطابق آن: « ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا می کند . »

در معنای دوم، تعریف قانونی ارث یعنی، مالی که بعد از فوت شخص به بازماندگان و وارثان او تعلق می گیرد که این معنا از ارث مشابه مفهوم ترکه می باشد. چرا که ترکه عبارت است از کلیه اموال و حقوق مالی که پس از پرداخت شدن دیون و تعهدات شخص متوفی ، به بازماندگان یا وارثان شخص تعلق می گیرد .

حتما بخوانید : اختلاف در تقسیم ارث

نحوه تقسیم کردن ارث

در بخش قبل به توضیح  تعریف قانونی ارث و توارث پرداخته و به این سوال جواب دادیم که ارث چیست؟ اما یکی از پیچیده ترین موضوعاتی که در حقوق ارث مورد بررسی قرار می گیرد ، نحوه تقسیم کردن ارث می باشد . تقسیم ارث یا سهم الارث در حقوق کشور ما با توجه به قواعد مطرح شده در قانون مدنی و به ویژه با رعایت طبقات و درجات ارث می باشد. طبقات و درجات ارث در ماده 862 قانون مدنی، مورد پیش بینی قرار گرفته که بر اساس آن، عبارتند از : 

طبقه اول: پدر ، مادر فرد فوت شده و اولاد و اولاد اولاد(نوه) وی

طبقه دوم: اجداد و برادر و خواهر متوفی و اولاد آنها

طبقه سوم: اعمام (عموها) و عمات (عمه ها) و اخوال (دایی ها) و خالات (خاله ها)ی متوفی و اولاد آنها

در رابطه با ماده 862 قانون مدنی، لازم است تا نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:

چنانچه در هر یک از این طبقات شخصی وجود داشته باشد ، ارث به وی می رسد و نوبت به اشخاصی که در طبقه بعدی هستند نمی رسد . به عنوان مثال، اگر متوفی فرزند یا پدر و مادر داشته باشد، برادر ، خواهر و اجداد وی که در طبقه دوم می باشند، ارث نخواهند برد.

در داخل یک طبقه نیز درجه وارثان رعایت شده و وارث با درجه نزدیک تر به متوفی، مانع ارث بردن وارث با درجه دورتر می شود. به عنوان نمونه، اگر متوفی فرند داشته باشد، فرزند فرند وی یا همان نوه او ارث نخواهد برد.

ارث بردن در حقوق کشور ما اختصاص به خویشاوندان نسبی داشته، یعنی خویشاوندانی که از طریق تولد به یکدیگر مربوط می شوند. بنابراین خویشاوندان سببی یعنی اشخاصی که با ازدواج به یکدیگر مربوط می شوند، از یکدیگر ارث نمی برند، مگر زن و شوهر. با این توضیح که هیچ یک از وارثان طبقه های سه گانه مانع از ارث بردن زن و شوهر نمی شوند.

تقسیم ارث تنها پس از ادای حقوق و دیونی که بر عهده میت است امکانپذیر می باشد . لذا ابتدا بایستی هزینه های کفن و دفن میت ، بدهی های مالی او و وصیت او پرداخت شود و سپس نوبت به تقسیم سهم الارث می رسد .

نکته مهم و مورد توجه این است که بحث طبقات و درجات ارث در قانون و شرع، باعث به وجود آمدن حالات بسیاری در تقسیم ارث، میان وراث می گردد که در این خصوص می توانید مقاله